14.08.2023
URFA CEZAEVLERİNDEKİ HASTA MAHPUSLARIN
DURUMU HAKKINDA RAPOR*
ÖHD- URFA BAROSU- İHD
(*) https://drive.google.com/file/d/1QH2N5Wzlo1phPf5DHx-A7Rj3TC3Nfnr0/view?pli=1
Avrupa Cezaevi Kurallarının ilk maddesinde “özgürlüğünden yoksun bırakılan herkese, insan haklarının gerektirdiği gibi saygılı davranılmalıdır” hükmüne yer verilmiştir. Esasen hem uluslararası mevzuat hem de Türkiye’nin ulusal mevzuatı, hapsedilme konusunu, aynı zamanda bir “insan hakları” konusu olarak ele almakta ve kapatılmanın haricinde ek bir cezalandırmaya dönüştürülemeyeceğini ifade etmektedir. Bu noktadan bakıldığında, ceza infaz kurumlarında bulunan tutuklu ve hükümlülerin sağlık hizmetlerine erişiminin sağlanması, devletin ve cezaevi idarelerinin sorumluluğu altında bulunmaktadır.
Ceza infaz kurumlarında bulunan tutuklu ve hükümlülerin, kapatılmış olmaları ve içinde bulundukları diğer özel koşullar nedeniyle sağlık hizmetlerine erişimleri, toplumun geneline oranla daha fazla zorluk arz etmektedir.
Urfa Cezaevlerinde uygulanan hapis cezası, yukarıda bahsi geçen tarifin oldukça uzağındadır. Cezaevleri, Urfa’nın on yıllardır dinmeyen kanayan yarası olarak nitelendirilebilir. Yıllar geçmesine ve iktidarlar değişmesine rağmen, cezaeviler sorunu varlığını korumaya devam etmektedir. Mevcut durumda çözüm için ciddi bir politika ve niyet olmadığı da ortadır.
Urfa Cezaevlerinde hasta mahpuslar meselesi için köklü bir reform gerektirmektedir ve bu reformun en acil boyutunu da ağır hasta mahpuslar konusu oluşturmaktadır. Demokrasi, insan hakları ve hukuk her koşulda tüm yurttaşlar için geçerlidir. Zorunluluktan da olsa kamu kurumlarının gözetiminde olan yurttaşların sağlık hakları elzemle korunmalıdır.
Cezaevlerindeki hasta mahpuslar hakkında hak ihlalleri ciddi boyutlara ulaşmıştır ve bundan sonraki süreç için de başka ve yeni problemlerin habercisi durumundadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 1946 yılında yaptığı tanıma göre; “sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, bedence, ruhça ve sosyal yönden tam iyilik halidir.” Bu tanımdan yola çıkarak hasta mahpusların durumunu izlemek ve şartlarının iyileştirmesini çabalamak avukatlık kanunu 76. Maddesi ve 95. Maddesi gereğince baroların asli görevidir. Aynı zamanda anayasa 2., 5. 17. Ve 56. Maddeleri uyarınca tüm barolar sivil toplum kuruluşları hasta mahpusların durumlarını iyileştirmek için çalışma yapmak tüm sivil toplum kuruluşların asli görevidir.
Şanlıurfa Barosu Av. Kazım Ekinci İnsan Hakları Merkezi, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği Urfa Şubesi ve İnsan Hakları Derneği Urfa Şubesi tarafından farklı tarihlerde, farklı cezaeviler de hak ihlallerine uğrayan hasta mahpusların vekilleri veya aileleri tarafından, yapılan başvurulara istinaden cezaevlerinde hak ihlallerinin de artmasına yol açması nedeniyle Şanlıurfa ‘da bulunan bazı cezaevlerinde, son süreçte yaşanan hasta mahpusların uğradığı hak ihlalleri ve mahpusların maruz kaldığı sağlık sorunları tespiti amacı ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen bu görüşmeler neticesinde tespit edilen hususlar raporlaştırılmıştır.
RAPORUN DETAYLARINA AŞAĞIDAKİ LİNKLERDEN ULAŞABİLİRSİNİZ
https://drive.google.com/file/d/1QH2N5Wzlo1phPf5DHx-A7Rj3TC3Nfnr0/view?pli=1
https://drive.google.com/file/d/1QH2N5Wzlo1phPf5DHx-A7Rj3TC3Nfnr0/view?pli=1
