06.09.2024
BASINA VE KAMUOYUNA
Temmuz ve Ağustos ayı içerisinde çeşitli basın organlarına Şırnak İli sınırlarında bulunan ormanlık alanlarda bir süredir ağaç kesiminin gerçekleştirildiği haberleri yansımış ve yurttaşlar, sivil toplum örgütleri, siyasi partiler, meslek odaları Şırnak’ta her sene yangınlarla, ağaç kesimleriyle gerçekleşen orman katliamının durdurulması çağrısında bulunmuştur.
Geçtiğimiz yıl Özgürlük İçin Hukukçular Derneği Ekoloji Komisyonu olarak 26 Temmuz 2023 tarihinde Cudi’de başlayan yangın hakkında diğer sivil toplum örgütleri, meslek odaları ve siyasi partiler ile gerçekleştirdiğimiz yerinde inceleme sonrasında düzenlediğimiz raporda Kürdistan’da yaşanan ormansızlaşmaya ve bu konuda yürütülen resmi politikaya dikkat çekmiştik. Bu yıl ise Şırnak ilinde yaşanan ve geçtiğimiz yıllarda da yaşandığı bilinen ağaç kesimlerine yine Kürdistan’da yaşanan ormansızlaşma ve insansızlaştırma politikası ekseninde yaklaşarak hukuken müdahil olma gereksinimi duyulmuştur.
Bu kapsamda; tarafımızca öncelikle Şırnak ili Beytüşşebap İlçesi, Çemane (Ayvalık) Mahallesi , Beytüşşebap İlçesi, Komate Bölgesi, Beytüşşebap İlçesi, Elemun (Andac) Mahallesi, Gabar Dağı bölgesinde ağaç kesimine dayanak olan idari işleme dair Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan önce bilgi talep edilmiş ardından ise ağaç kesiminin iklim değişikliğine karşı mücadelede geliştirilmesi gereken iklim politikaları, halkların kendi kaderlerini tayin ve geliştirme, tüm türlerin yaşam hakkı ve çevresel haklar bağlamında işlemin iptal edilmesi ve kesimin durdurulması talep edilmiştir.
Bilgi edinme talebimize Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında on beş iş günü içinde yanıt verilmemiş ve Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu’na itiraz edilmiştir. Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu tarafından itirazımız inceleme aşamasındadır.
Ağaç kesiminin dayanağı idari işlemin iptali ve ağaç kesiminin durdurulması talebiyle yaptığımız başvuru ise Orman Genel Müdürlüğü Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğü İşletme ve Pazarlama Şube Müdürlüğü tarafınca 22.08.2024 tarihli yazı ile yanıtlanmıştır.
Yanıtta; “Şırnak ili Beytüşşebap ayvalık mahallesinde herhangi bir kesim işlemi yapılmadığı, komaye bölgesi andaç mahallesi ve gabar dağı bölgesindeki kesimlerin ise kanun, yönetmelik ve mevzuatlara uygun olarak yapıldığı, 2021-2024 yılları arasında orman varlığında herhangi bir azalma olmadığı, ağaç kesim iş ve nakil işlemlerinin hukuka uygun bir şekilde idari makamlar, yetkili ve görevli kişiler eliyle yapıldığı” belirtilmiştir.
Ormanların korunması ve geliştirilmesi başlıklı Anayasa’nın 169. Maddesinden anlaşılacağı üzere ormanların gözetimi devlete aittir ve ormanlar kanunlara göre yönetilir ve işletilir. Ormanlarda gerçekleştirilebilecek her bir faaliyet kanunda düzenlenmiş olmalı ve kanuna uygun şekilde yapılmalıdır. Ormanlarda ağaç kesimi yapılabilmesi için Orman Genel Müdürlüğünce yapılmış olan tayin ve tespite ihtiyaç vardır. Yine Orman Kanunu 27. Maddesi de bu çerçevededir.
6831 sayılı Orman Kanunu’nun 14. maddesi B bendine göre ormanlık alanlarda yetişmekte olan fidanları kesmek, boğmak, koparmak ve yaralamak, ayrıca dikili halde bulunan yas ve kuru ağaçları kesmek yasaklanmıştır. 6831 sayılı Orman Kanunu’nda devlet ormanlarından izin almadan damgasız ağaç kesilmesi suç olarak kabul edilmektedir. Dolayısı ile Şırnak ilinde yukarıda bahsedilen bölgelerde yapılan ağaç kesimleri için idari bir işleme ihtiyaç vardır ve bu idari işlem yetkili makamlarca yapılmış olmalıdır.
6831 sayılı Orman Kanunu’nun 14/B maddesinde; “ağaçları götürmek” yani nakletmek faaliyetinin de suç olduğu belirtilmiştir. Söz konusu kanunun 41’inci maddesinde “Herhangi bir suretle satısı yapılmış orman emvali, bedeli ödenmeden veya karşılığı banka teminat mektubu veya Devlet tahvili temin edilmeden, damgaya tâbi olanlar damgalanmadan ve gayri mamul orman emvali nakliye tezkeresi alınmadan, yarı mamul ve mamul orman emvali fatura veya sevk irsaliyesi olmaksızın nakledilemez” denmektedir.
Orman Kanun'un 41, 100 ve 108. maddeleri hangi çeşit orman emvali olursa olsun damgası, faturası ve nakliyesi olmadan nakliyatını yasaklamıştır. Şırnak İlinde gerçekleştirilen ağaç kesimleri ardından yapılan nakil işlemleri de yetkili makamca yapılmış, hukuka uygun bir idari işleme dayanmalıdır.
Bu kapsamda tarafımıza verilen yanıt her ne kadar hukuka uygun bir kesim gerçekleştiği iddia edilmişse de hukuka uygun herhangi bir idari işlem bilgi ve içeriğine yer verilmemiştir. Bu sebeple denetlenebilir, hukuka uygun bir kesim işleminden söz etmek hala mümkün değildir. İdare hukuka uygun idari bir işlemin söz konusu olduğunu iddia ediyorsa ilgili belge ve bilgileri kurumumuzla ve kamuoyu ile paylaşmalıdır.
Nitekim Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kabul edilen 2004-2023 yıllarını kapsayan Türkiye Ulusal Ormancılık Programına göre toplumun ve ilgi gruplarının, ormanlar ve ormancılık çalışmaları ile ilgili konularda (amaçlar, politikalar, stratejiler, uygulamalar, gerçekleşmeler, ekolojik, sosyal, ekonomik, kültürel etkiler, sorunlar, kısıtlar, vb.) düzenli, doğru ve yeterli şekilde bilgilendirilmesi sağlanmalıdır.
Bununla birlikte idare tarafından başvurumuza verilen yanıtta ormanlık alanda herhangi bir azalma olmadığının altı çizilmiş olsa da Orman Genel Müdürlüğü'nün resmi internet sitesinden edinilen bilgiye göre, sarıçam, kayın, karaçam, sedir, kızılçam, göknar, ladin, fıstıkçamı, ardıç, porsuk, servi, meşe, gürgen, kızılağaç, akçaağaç, dişbudak, kestane, çınar, huş, ıhlamur, sığla ve kavak olmak üzere toplam 22 tür ağaç, Türkiye'nin orman alanlarını olusturmaktadır.
Şırnak İlindeki ormanların %74'ü meşe ağacıdır. Orman Genel Müdürlüğü Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğü’nün resmi internet sitesinden alınan güncel verilere göre Şırnak İli ve ilçelerinde toplam orman alanı toplam alanın %36’sına denk gelmektedir. Bununla birlikte Orman Genel Müdürlüğü’'nün resmi facebook sayfasından 18.02.2021 tarihinde "Şırnak İlimizin Orman Yüzdesi" baslıklı paylaşımda Sırnak İli ’nin ormanlık alanı %44’lük bir oranın gösterildiği görülmektedir. Yukarıda belirttiğimiz Orman Genel Müdürlüğü'ne ait iki farklı veri incelendiğinde Şırnak ilindeki orman varlığının Şubat-Eylül ayları arasındaki 7 aylık kısa sürede %8 azaldığı görülmektedir. Resmi veriler bu şekilde olmasına rağmen sahada yapılan çalışmalar oranın resmi verilerden çok daha fazla olduğunu göstermektedir. Her geçen gün yapılan ağaç kesimleri nedeni ile ormanlık alan azalmaktadır. (Bknz. https://sanliurfaobm.ogm.gov.tr/Sayfalar/Kurulusumuz/Isletme-
Mudurlukleri/SirnakOrmanIslMud.aspx)
Yaşanan bu orman kaybı Bakanlığın her türlü orman kaynağını kullanırken dikkat etmesi gereken ormanların biyolojik çeşitliliğinin (ekosistem, tür ve genetik çeşitlilikleri ile, doğal süreçlerin) muhafazası ve imarı; ormanların bütünlüğünün, verimliliğinin, gençleşme kapasitesinin ve sağlığının muhafazası ve geliştirilmesi; diğer ekosistemlere zarar vermeme ilkelerine de aykırılık oluşturmaktadır.
Bu kapsamda; ilgili belgelerin Kanun’a aykırı olarak tarafımızla paylaşılmamış olmasından ötürü suç duyurusunda bulunacağımızı belirtiriz. Ayrıca Şırnak’ta ormanlık alanda gerçekleşen ağaç kesimlerine dayanak idari işlemlerin Orman Genel Müdürlüğü’nce kamuoyuyla paylaşılmasına ve ağaç kesimine dayanak idari işlemlerin durdurulmasına ilişkin talebimizi bir kez daha yineliyoruz.
ÖHD Ekoloji Komisyonu
