04.06.2025
1. Cezaevine Ziyaret İçin Giderken Neler Getirmeliyim?
Kimliğinizi Mutlaka Yanınızda Bulundurmalısınız. Ayrıca Ziyaret Günü Ve Saatiyle İlgili Bilgileri Önceden Cezaevinden Veya Hükümlünün Kendisinden Öğrenmeniz Gerekir. Giysilerinizde Metal Eşyalar Bulundurmamaya Özen Gösterin. Yanınızda Fazla Eşya Getirmemeniz Tavsiye Edilir.
2. Ziyaret Günü Cezaevi Girişinde Nasıl Bir Arama Yapılır?
🔍 Ziyaretçilere Yönelik Arama, Güvenlik Amacıyla Yapılır. Bu Arama Genellikle Üç Şekilde Olabilir:
1. Dedektörle Kontrol (Kapı Ve El Tipi Dedektörler)
2. Üst Araması (Giysi Üzerinden Elle Kontrol)
3. Gerekli Hallerde Detaylı Fiziksel Arama (Kanuni Sınırlar Dahilinde Ve Rızaya Dayalı Olmalıdır)
3. Üst ARAMASI NASIL Yapılır?
Güvenlik Gerekçesiyle Arama Yapılması Yasal Dayanağa Sahiptir. Ancak Arama; Üst Araması, Kişinin Üzerindeki Kıyafetler Çıkarttırılmadan, Giysi Üzerinden Elle Yapılan Fiziksel Kontroldür. Bu Arama, Ziyaretçinin Cezaevine Yasa Dışı Bir Eşya (Örneğin Telefon, İlaç, Kesici Alet Vb.) Sokma İhtimaline Karşı Uygulanır. Ancak Bu Uygulamanın Da Hukuki Ve İnsani Sınırları Vardır.
Hukuka Uygun Üst Araması Şu Şekilde Yapılmalıdır:
Aynı Cinsiyetten Görevli Tarafından Yapılır.
Kapalı, Yarı Mahrem Bir Alanda Gerçekleştirilir.
Elle Giysi Üzerinden Kısa Temaslar İle Yapılır (Cepler, Kemer, Ayakkabı, Elbise Yüzeyi).
Sert, Kaba Ve Onur Kırıcı Şekilde Temas Edilmemelidir.
Bedene Doğrudan Temas Edecek Şekilde Zorlayıcı Bir Müdahale Yapılmaz.
Arama Esnasında Kişi Hakkında Herhangi Bir Aşağılama, Hakaret, Ses Yükseltme Veya Teşhir Yapılmaz.
Keyfi, Onur Kırıcı Ve Küçük Düşürücü Olmamalıdır.
Üst Araması Adı Altında Yapılmaması Gerekenler:
✖ Kıyafetlerin Çıkarılmasının İstenmesi
✖ Fiziksel Baskı, Sert Müdahale
✖ Cinsel Mahremiyete Giren Bölgelerde Gereksiz Ve Uzun Temas
✖ Aramanın Herkesin Görebileceği Açık Alanlarda Yapılması
✖ Onur Kırıcı Veya Aşağılayıcı Söz Ve Davranışlar
4. Detaylı Arama Nedir?
Detaylı Arama; Kişinin Üstündeki Kıyafetleri Tamamen Veya Kısmen Çıkarmaya Zorlanması Ve Vücudunun Gözle Veya Elle Kontrol Edilmesidir. Bu İşlem, Ciddi Güvenlik Şüphelerinin Bulunduğu Durumlarda Uygulanabilir. Üst Aramasıyla Sonuç Alınamayan, Ciddi Saklama Şüphesinin Bulunduğu Haller Dışında, Böyle Bir Arama Yapılamaz.
5. Detaylı Arama Hangi Şartlarda Yapılabilir?
Detaylı Arama Ziyaretçinin Vücudunun Gözle Veya Elle Kontrol Edilmesini Kapsayan, Son Derece İstisnai Bir Uygulamadır. Bu Tür Bir Arama Her Durumda Uygulanamaz Ve Ancak Aşağıdaki Sıkı Şartlar Altında Yapılabilir:
✅ Detaylı Aramanın Yapılabilmesi İçin Gereken Yasal Ve Etik Şartlar:
Ciddi Bir Güvenlik Tehdidi Veya Güçlü Şüphe Bulunmalıdır. Örneğin: Cezaevine Uyuşturucu, Silah, Elektronik Cihaz Gibi Yasaklı Madde Sokulacağına Dair Somut Bilgi Veya Emare.
Üst Aramasıyla Sonuca Ulaşılamayacağı Açıkça Anlaşılmalıdır.
Diğer Arama Yöntemleri (Dedektör, Üst Araması Vb.) Yeterli Değilse.
Detaylı Arama, En Son Ve En Zorunlu Yöntem Olarak Görülmelidir. Önce Daha Hafif Tedbirler Denenmelidir.
Ziyaretçinin Yazılı Rızası Alınmalıdır.
Kişi Aramayı Kabul Etmediğinde, Bu Gerekçeyle Açık Görüş Engellenebilir; Ancak Zorla Yapılması Özel Şartlara Bağlıdır Ve Ağır Hak İhlali Doğurabilir.
Aynı Cinsiyetten İki Görevli Tarafından, Kapalı Ve Özel Bir Alanda Yapılmalıdır.
Mahremiyet, Saygı Ve Güvenlik Birlikte Gözetilmelidir.
Aramanın Tamamı Adli Veya İdari Detaylı Kayıt Altına Alınmalı, Tutanak Tutulmalıdır. Ziyaretçiye De Kopyası Verilmelidir.
Mahremiyetin Korunması Zorunludur. Arama Odasında Kamera Kaydı Yapılamaz, Başkaları Bulunamaz. Mahremiyetin Korunması Temel Haktır.
🚫 Detaylı Aramada Kesinlikle Yapılmaması Gerekenler:
Rastgele Veya Keyfi Gerekçelerle Yapılması
Kişinin Onurunu Zedeleyici, Aşağılayıcı Tarzda Uygulanması
Zorla Soyulmaya Zorlama, Tehdit Veya Hakaret
Aramanın Başkalarının Görebileceği Ortamda Yapılması
Çocukların, Hamilelerin Ya Da Ruhsal-Fiziksel Engeli Olan Bireylerin Özel Durumu Göz Önüne Alınmadan Yapılması
⚠️ Önemli: AİHM Ve Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre; Mahremiyet Ve İnsan Onurunu İhlal Eden Çıplak Aramalar, İşkence Ve Kötü Muamele Yasağı Kapsamında Ağır Hak İhlali Sayılabilir.
6. Hukuka Aykırı Detaylı Arama Örnekleri
🚫 Somut Neden Gösterilmeden Yapılan Aramalar
🚫 Kıyafetlerin Zorla Çıkarılması
🚫 Çıplak Arama Veya Buna Yakın Uygulamalar (İç Çamaşır Sıyırma, Başörtüsü Çıkarma, Mahrem Bölgelere Elle Temas)
🚫 Kadın Ziyaretçilere Yönelik Başörtüsü Çıkarma, Saç Tokasını Dahi Kontrol Etme
🚫 Kemer Bölgesinin Genişletilerek Genital Bölgeye Yakın Yerlerin Elle Aranması
🚫 Çocukların Dahi Benzer Arama Prosedürlerine Tabi Tutulması
🚫 Kadınların Bu İşlemler Sırasında Bedenlerine Temas Edilmesi
🚫 İç Çamaşırların Sıyrılması Ya Da Sarkıtılarak Elle Kontrol Yapılması
🚫 Aramaların Sistematik Biçimde Uygulanması Ve Süreklilik Kazanması
🚫 Ziyaretçinin Rızası Olmaksızın Ve Gerekli Bilgilendirme Yapılmadan Yapılması
🚫 Kadın Ve Çocukların Psikolojik Olarak Etkilenmesine Yol Açan Yoğun Aramalar
🚫 Kamera Kaydıyla Veya Başkalarının Göreceği Şekilde Yapılan Aramalar
🚫 Hakaret, Tehdit, Psikolojik Baskı
🚫 Erkek Görevlinin Kadına Arama Yapması
🚫 Aramanın Çocuğun Veya Başka Birinin Gözü Önünde Yapılması
7. Detaylı Aramanın Hukuka Aykırı Olduğunu Düşünüyorsanız Ne Yapmalısınız?
Detaylı Arama, Kişilik Haklarına Doğrudan Müdahale Eden, Son Derece İstisnai Bir Uygulamadır. Bu Uygulamanın Sınırları Yasalarla Çizilmiştir Ve Cezaevi Personeli Bu Sınırların Dışına Çıkamaz. Onur Kırıcı, Küçük Düşürücü, Keyfi Her Uygulama Bir Hak İhlalidir.
📝 Tutanak Tutulmasını Talep Edin.
🆔 Görevli Memurun Adı Ve Sicil Numarasını İsteyin.
📢 Savcılığa Suç Duyurusunda Bulunabilirsiniz.
⚖️ Avukatınıza Bilgi Verin.
🏛️ Urfa Barosu, ÖHD Urfa Şubesi Veya İHD Urfa Şubesine Başvuruda Bulunun.
📮 Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) Başvurabilirsiniz.
🗳️ Kamu Denetçiliği Kurumu’na (KDK) Şikâyette Bulunabilirsiniz.
8. Çıplak Arama Yapılabilir Mi?
Ulusal Ve Uluslararası Mevzuata Göre Çıplak Arama Yapılamaz.
9. Arama Sırasında Mahremiyet Nasıl Korunur?
Aramalar, Aynı Cinsiyetten Görevliler Tarafından Yapılır Ve Mahremiyete Azami Özen Gösterilir. Detaylı Arama Gerekiyorsa, Bu İşlem Özel Bir Alanda Ve Uygun Koşullarda Gerçekleştirilir. Çocuklar İçin Aramalar, Ebeveyn Gözetiminde Yapılır.
10. Çocuklarla Ziyaretlerde Arama Nasıl Yapılır?
Çocuklar Da Güvenlik Nedeniyle Aranabilir, Ancak Bu İşlem Yaşlarına Uygun Şekilde Ve Ebeveynlerinin Gözetiminde Yapılır. Görevliler, Çocukların Psikolojik Durumuna Dikkat Eder Ve Aramayı Mümkün Olduğunca Hızlı Ve Nazik Bir Şekilde Tamamlar.
11. Çocuklar Detaylı Aramaya Tabi Tutulabilir Mi?
Çocuklara Yönelik Detaylı Arama, İstisnasız Şekilde Yasaktır. Çocuğun Güvenliği Başka Yöntemlerle Sağlanmalıdır.
12. ARAMAYI REDDEDERSEM NE OLUR?
Aramayı Reddetmeniz Durumunda Görüş İzni Verilmeyebilir. Yine De Bu, Aramanın Zorla Yapılmasını Hukuken Meşru Kılmaz. Aramanın Hukuka Aykırı Olduğunu Düşünüyorsanız Bunu Tutanak Altına Aldırma Ve Sonrasında Hukuki Yollarla Şikayet Etme Hakkınız Vardır.
13. Arama Sırasında Kötü Muameleyle Karşılaşırsam Ne Yapmalıyım?
📌 Şunları Yapabilirsiniz:
👮 Olay Anında Görevli Personelin Adını Ve Sicil Numarasını Öğrenin.
📝 Hemen Tutanak Tutulmasını İsteyin.
⚖️ Avukatınıza Bilgi Verin.
🏛️ Avukatınız Yoksa Baro, ÖHD, İHD Gibi Kurumlara Başvuruda Bulunun.
📢 Savcılığa Suç Duyurusunda Bulunun.
📬 Cezaevi Yönetimine Ve Adalet Bakanlığı’na Şikayet Dilekçesi Verin.
📮 Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) Veya Kamu Denetçiliği Kurumu’na (KDK) Başvurun.
14. Arama Gerekçesi Bana Açıkça Bildirilmek Zorunda Mı?
Cezaevi İdaresi, Arama Uygulamasını Gerekçesiyle Birlikte Ziyaretçiye Açıklamakla Yükümlüdür. Keyfi Uygulamalar Hukuka Aykırıdır.
15. Hamileler, Yaşlılar Veya Engellilere Arama Yapılır Mı?
Bu Durumlarda Makul Kolaylık Sağlanmalıdır. Hamile, Yaşlı Veya Engelli Bireylerin İnsan Onuruna Saygılı Bir Biçimde Ve Gerekmedikçe Fiziksel Temastan Kaçınılarak Aranması Gerekir.
16. Ziyaret Saatinde Uzun Bekletilmem Normal Mi?
Ziyaretçilerin Uzun Süre Bekletilmesi, İdarenin Ağır İşlemesi Durumunda Zaman Zaman Yaşanabilir. Ancak Sistematik Hale Gelmiş Bekletmeler, Başvuru Konusu Yapılabilir.
17. Arama Sonrası Eşyama Veya Giysime Zarar Verilirse Ne Yapmalıyım?
Hemen Tutanak Tutulmasını İsteyin. Delil Olarak Eşyayı Muhafaza Edin Ve Gerekirse Fotoğraf Çekin. İlgili Personel Hakkında İdari Ve Adli Şikâyette Bulunabilirsiniz.
18. Arama Sırasında Kamera Kaydı Yapılır Mı?
Ortak Alanlarda Güvenlik Kameraları Bulunabilir Ancak Detaylı Arama Gibi Özel Uygulamaların Kamera Kaydına Alınması Yasaktır. Mahremiyetin Korunması Zorunludur.
19. Arama Sırasında Çocuğum Yanımda Olursa Ne Olur?
Çocukların Yanında Onur Kırıcı Veya Mahremiyeti İhlal Edici Uygulamalar Yapılmamalıdır. Çocuğun Psikolojik Sağlığını Gözeten Uygulamalar Esas Alınmalıdır.
20. Hukuka Aykırı Aramalar İçin Başvurabileceğim Kurumlar Hangileridir?
Şikayetlerinizi Şu Yerlere Yapabilirsiniz:
1. Savcılık (Ceza Soruşturması İçin)
2. Cezaevi İdaresi (Disiplin Soruşturması İçin)
3. Urfa Barosu, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği Urfa Şubesi Ve İnsan Hakları Derneği Urfa Şubesine Hak İhlalleri İçin Başvuru
4. Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu (TİHEK)
5. Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık)
6. Adalet Bakanlığı Ceza Ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü
21. Kurumların Adresleri ve İletişimleri:
ÖHD (Özgürlük için Hukukçular Derneği) Genel Merkez
📍 Adres: Taxa Yenişehirê, Kolana Liseyê Apartmana Evran, Kat:6/24, Yenişehir / Amed
☎️ / ✉️: info@ozgurlukcuhukukcular.org
🌐 Web: https://www.ozgurlukcuhukukcular.org
Başvuru Formu: https://ozgurlukicinhukukcular.org/tr/basvuru-formu
İHD (İnsan Hakları Derneği)
📍 Adres: Necatibey Cad. No: 82/11-12 (6. Kat) Demirtepe / Ankara
☎️ / ✉️: Tel: 0312 230 35 67-68-69
E-posta: posta@ihd.org.tr
🌐 Web: https://ihd.org.tr
Başvuru Formu : https://ihd.org.tr/basvuru/view.php?id=10381
Türkiye Barolar Birliği
📍 Adres: Oğuzlar Mah., Av. Özdemir Özok Sk. No:8, 06650 Çankaya / Ankara
☎️ / ✉️: Tel: +90 312 417 71 00
🌐 Web: https://www.barobirlik.org.tr
Şanlıurfa Barosu
📍 Adres: Paşabağı Mh. 775. Sk. 21-D, Adliye Karşısı Haliliye / Şanlıurfa
☎️ / ✉️: Tel: 0414 313 28 28
Fax: 0414 315 59 67
E-posta: info@sanliurfabarosu.org.tr
Kep: sanliurfabarosu@hs01.kep.tr
🌐 Web: https://www.sanliurfabarosu.org.tr/ Başvuru Formu: https://medya.barobirlik.org.tr/barowebsite/uploads/63/IHM_basvuru_form.pdf
TİHEK (Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu)
📍 Adres: Mithatpaşa Cad. No: 52, 06420, Kızılay / Ankara
☎️ / ✉️: Tel: 0312 422 78 00
Fax: 0312 422 78 99
E-posta: baskanlik@tihek.gov.tr
KEP: tihek@hs01.kep.tr
🌐 Web: https://www.tihek.gov.tr
Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü
📍 Adres: Hacı Bayram Mah., Agah Efendi Cad. No:12/1, Altındağ / Ankara
☎️ / ✉️: Tel: 0312 507 04 00 / 01
Fax: 0312 223 60 07
E-posta: cte@adalet.gov.tr
🌐 Web: https://cte.adalet.gov.tr
Cezaevi İnfaz Hakimlikleri
📍 Adres: Her il ve ilçedeki Adliye Saraylarında yer alır.
☎️ / ✉️: Başvurular doğrudan yapılmalıdır.
